Khơi mở dòng cảm xúc từ tiếng Việt

Mình là Lâu Bâu, một trong hai thành phần ưu tú của Đường Tiệm Cận

Nhiều năm trước, mình nói rất ít tiếng Việt. Tất nhiên là mình biết tiếng, mình chỉ lựa chọn không dùng ngôn ngữ mẹ đẻ vì lý do cá nhân. Điều đó không quá khó để thực hiện vì ở nơi mình sống có thể dùng những ngôn ngữ khác nhau. Nói chính xác mình không thông thạo và có tình cảm sâu sắc với một thứ tiếng nào bằng tiếng Việt. Nhưng sử dụng một ngôn ngữ khác luôn làm mình thoải mái, cảm thấy dễ chịu hơn trong việc lựa chọn có thể hiện bản thân hay không và nếu như vậy sẽ làm điều đó như thế nào. Trong tâm tưởng của mình, mọi thứ gắn liền với quá khứ cũng bị đưa dần vào lãng quên, cả khi lý trí không đá động gì đến quyết định đấy. Mình sống an bình hơn trong một thời gian sau đó. Không mấy khi kể chuyện ngày xưa. Cũng không làm gì thật đặc biệt để chúng trở thành kỷ niệm cho tương lai. Mình đều đặn đi qua từng ngày trong công việc, chỉ giữ những mối quan hệ nhẹ nhàng mà trong đó mình luôn là một người lắng nghe và thỉnh thoảng khuyên nhủ người kia khi cần thiết. Khá may mắn, mình phải đi làm 11-12 tiếng một ngày tính cả giờ làm và thời gian di chuyển. Ít có nhiều khoảng lặng để suy nghĩ mình đang làm gì với bản thân. Như thể mọi thứ đã được lập trình và vận hành tự động. Mình không dự các buổi tiệc của công ty, cũng không tham gia nhiều các hoạt động xã hội và cộng đồng. Mình đổi nhà vài lần, đọc khi cần thoát khỏi thực tại, đi du lịch khá nhiều và nhận một chú chó từ trại cứu hộ về nuôi. Và thế là bận rộn lại càng thêm. Thật sự mình cũng khó nhớ nổi chính xác mình đã làm gì khác những năm tháng đó.. Chỉ thi thoảng mình nhớ tiếng Việt, có lúc mình nghĩ hẳn là vì những điều không êm ái mình đã từng phải nghe (và vẫn không thể quên) là bằng thứ tiếng thân thương đó chăng? Ừm, mình gọi tiếng Việt thân thương, vì mình từng có tình cảm lớn với từ ngữ và âm điệu của ngôn ngữ này từ lúc bé xíu rồi. Lúc nhỏ mình lý lẽ nhiều lắm, lớn hơn thì “tâm sự” với người mình thích vài lần là họ thích lại mình. Trong quãng thời gian dài mình hay viết tản văn, viết thư, viết cả thơ các loại nữa. Tiếng Việt từng là người bạn luôn bên mình lớn lên, nuôi dưỡng tình cảm và tâm hồn mình. Đó có thể lý giải vì sao luôn có một sự nhẹ nhõm trong mình khi dùng một ngôn ngữ khác. Hẳn vì như thế tâm mình không bị ký ức chen vào đè nặng, nhưng nó cũng làm mọi thứ trống trải hơn trong lòng. Và mình thật cần điều đó.

Cách đây hơn hai năm mọi chuyện thay đổi khá nhanh. Mình dọn đi một nơi xa, đó là một thay đổi lớn trong cuộc sống của mình. Cùng lúc đó mình còn làm một chuyến xa hơn, mình đi thăm Hà Nội. Lần đầu tiên mình đến nơi này, một cảm giác an bình luôn trong lòng từ lúc mình đặt chân đến. Mình có được những khoảnh khắc rất thú vị, quan sát được vô số thứ mới, được làm người mình thích làm, không ai thèm để ý đến cả. Thật sung sướng! Mình sắm vai vị khách phương xa, không bị dòm ngó và kỳ vọng. Đến khi mình gặp những con người đáng yêu ở đấy, bọn mình kết bạn và nói đủ chuyện trên đời, mình vẫn chưa dùng tiếng Việt là bao. Bản thân luôn lóng ngóng và khá ngượng ngùng khi buộc phải nói gì đó bằng tiếng Việt. Nhưng cũng bắt đầu từ khi đó, mình nhận ra có gì đó cồn cào trong người. Thì ra trước giờ mình vẫn tự ngầm hiểu dùng một ngôn ngữ khác giống như một lớp vỏ bọc bên ngoài. Mình không bị ai đánh trúng được. Mình có thể nói ít, nói nhiều một cách tự nhiên mà không ai thấy nó chỉ là những thứ trên bề mặt, lớp bên ngoài phẳng lì, sờn xù hay bóng bẩy đó là do mình quyết. Thực chất là, khi không bị ảnh hưởng nhiều bởi những rung rinh từ bên ngoài, cơ thể và tâm hồn mình chắt chiu thêm sức mạnh và lớn hơn từng ngày để nhờ đó mình được bảo vệ khỏi những cơn sóng cảm xúc của những kỷ niệm xưa, khối vật chất vô hình đôi khi vẫn bất chợt nổi dồn lên từ trong… Một người bạn mới bảo: “Nói tiếng Việt với tui đi, tui không tấn công hay cắn xé gì đâu.” Mình nghe vừa thấy có khói trong lòng mà vừa buồn cười. Khi đó mình đã chủ tâm dùng tiếng Việt rất nhiều trong ngày rồi: nghe, viết, nhắn tin và cả nói chuyện nữa. Thế là máu kể chuyện khi xưa cũng dần trỗi dậy, mình bắt đầu viết lại những câu chuyện mà mình được nghe, được đọc, và cả những câu chuyện của riêng mình. Niềm vui sướng lớn nhất là Lơ Mơ đã góp ý và nắm tay chỉ dẫn mình từ những câu chữ lúc mới viết lại, cho đến vài câu chuyện mình viết dù đọc nhiều vẫn không ai hiểu. Mơ còn thương mời mình cùng góp sức cho Đường Tiệm Cận. Mình quý trang viết này. Nó chứng kiến cả hành trình thay đổi của mình. Vượt qua ngôn ngữ, “nỗi sợ” tiếng Việt và bản tính ít tỏ bày, mình đã lột mở từng chút, từng chút lớp vỏ bọc của bản thân. Hơi thở này là từ chiếc mũi chun ngắn và lồng ngực bớt e dè, mình hít sâu và thở ra với chung quanh, không còn thứ gì bao quanh nữa. Đó thật sự là một điều mình chẳng ngờ, cảm giác đó như được chạm vào sự sống trong mình vậy. Bây giờ có mấy khi nghĩ lại mình thấy nỗ lực không dùng tiếng Việt trước đó của mình giống như việc lau dọn mặt bàn bị nước hoa quả đổ tung tóe bằng một chiếc khăn khô. Sau đó mọi thứ vẫn còn dấu tích, trên mặt bàn, trên nền nhà chung quanh, thậm chí còn gây nhiều cảm giác hơn khi vô tình chạm đến…

Cuối cùng mình muốn xác định rõ giới hạn ngôn từ của mình: không quá chục câu lúc trò chuyện, chỉ hơn nghìn từ khi viết một tản văn hay một đôi lời tâm sự, chừng vài ba câu để bày tỏ tình cảm (hơi bịp đấy). Điều này luôn đúng với mọi thứ tiếng, mọi ngôn ngữ. Tiếng Việt đồng thời cũng mở ra một giới hạn không có đong đếm. Đó là ý nghĩa và sự động đậy trong tâm hồn và cảm xúc. Đó là mối rung cảm không cần gió quạt, gió trời. Hơn hết là nhờ cái luồng cởi mở, trao đổi và tiếp nhận đó, mình để những kỷ niệm không êm đẹp gắn liền với tiếng, với ngôn ngữ ào đến huých vai, xô đẩy. Mình sẽ đẩy lại khi cần thiết. Hoặc xoa xoa như Mơ hay bảo. Có gì từ có mà tránh né mãi thì thành không đâu.

Xin hân hoan làm quen với các bạn, mình là Bâu, người luôn và đang trên cuộc hành trình đi về ngôi nhà của mình, mong gặp nhau cởi mở và chân thành trên đường tiệm cận các bạn nhé; ờ hoặc một nơi nào đó, ở thành phố này, châu lục này, hành tinh này, có thể là ở một thế giới mộng mơ khác nữa.

LB

ps: Bâu thiệt cám ơn Mơ nhiều