Những người thầy của tôi

Tôi may mắn gặp gỡ và quen biết nhiều người, tính cách họ khác nhau và ở nhiều độ tuổi chênh lệch. Điểm chung là mỗi người đều dạy tôi những bài học. Dù họ là ai trong tôi, tôi mong gọi họ là thầy. Ngẫm lại từng bài học lớn bé luôn là tài sản quý giá mà tôi nâng niu. Chúng lớn lên theo tôi từng ngày, trong tâm thức và thấu hiểu. Tôi vẫn nghĩ yêu thích học hỏi là một điều tốt. Nhiều bài học tôi nghiệm ra sau bao nhiêu năm tháng, những biến cố và thay đổi, có cả hiểu lầm rồi dần hiểu đúng. Cũng có những bài học đến tự nhiên và bất chợt, như cơn mưa chiều trút vội, hay như ngọn gió vờn trêu mấy tán cây. Cả khi tôi học được bài học chỉ bằng một câu chuyện nhỏ hay một cái ôm thắm, giản dị thôi nhưng thấm sâu.

Bài viết ngắn này tôi viết cho tôi, dành tặng riêng cho những người thầy bằng tất cả lòng biết ơn.

Người thầy lớn tuổi nhất mà tôi quen là người luôn kể những câu chuyện đáng yêu đáng nhớ. Trong những khó khăn và thử thách nối tiếp, bà không bao giờ quên hoặc mất niềm tin vào bản thân và giá trị của chính mình. Nó  là một phần động lực để bà có đủ quả cảm và kiên định vượt hết gian nan này đến hoạn nạn khác. Người chấp nhận mổ cả hai bên cườm mắt mà không cần gây mê. Người nằm liệt trên sàn nhà sau cơn đột quỵ và suy tim nhưng vẫn kiên trì mở mắt dặn bản thân không bỏ cuộc, hết một đêm dài và sáng ngày hôm sau chờ được đưa vào cấp cứu. Rồi người phụ nữ tám mươi mấy cái xuân xanh ấy hàng ngày vẫn diện đồ sang chuẩn, mang giày có gót như hơn nửa thế kỉ qua, vẫn ra quán ngồi uống trà viết email, đọc bài nghiên cứu trên máy tính và iPad, nhắn tin điện thoại dùng biểu tượng cảm xúc và chèn ảnh động đầy sáng tạo. Mọi vẫn ngước nhìn bà với ánh mắt nể phục và ngưỡng mộ, không ai biết những gì bà đã trải qua. Bài học đó là một trong những bài học khó nhất tôi từng học và vẫn đang cố gắng rèn luyện mỗi ngày. Tôi gọi bà bằng bà, bằng dì, bằng bạn, nhưng hơn hết bà là người thầy lớn mà tôi quí mến và vinh hạnh được gặp gỡ quen biết. 

Người chứng kiến gần hết những dòng chảy lên xuống cuộc đời tôi là anh bạn lâu năm. Anh và tôi không thân nhau kiểu nói chuyện hằng ngày, thậm chí có khi vài tháng chẳng có dòng tin nhắn. Nhưng gần như những lúc khó khăn nhất của một người, người kia luôn xuất hiện. Anh lớn hơn tôi khá nhiều và mọi thứ của chúng tôi thật khác biệt. Anh nỗ lực trong công việc và cuộc sống nhưng luôn coi mọi thứ nhẹ nhàng. Bài học anh dạy tôi là sự tử tế. Định nghĩa đơn giản đó đem vào cuộc sống cực kỳ khó. Anh giúp đỡ tôi và những người bạn một cách chân thành. Những chia sẻ và gợi ý của anh luôn là kết quả của một quá trình suy ngẫm, không phải bộc phát khuyên nhủ cho xong. Anh cẩn thận giả định tình huống và hậu quả rồi đưa ý kiến của mình. Anh giúp đỡ với tấm lòng rộng rãi và hết mình nhưng không bao giờ làm người khác cảm thấy anh vượt qua ranh giới. Biết đến bao giờ tôi mới có thể thuần thục cách sống tử tế với những người mình yêu thương chung quanh như anh.    

• 

Người dạy tôi bài học thấm thía nhất đến giờ có lẽ là mẹ. Lúc bé mẹ dạy tôi phải thương người như trong kinh thánh. Quá khứ ấu thơ tôi không còn rõ rành nhưng thỉnh thoảng hiếm hoi một khúc đoạn kí ức về lời dạy tình yêu thương xuất hiện trong tâm trí. Tôi biết mẹ răn dạy tôi điều đó, nó yên vị trong đầu tôi như mảnh đất cái nhà, cây cối xung quanh mọc từ hạt đến cao lớn xanh um, ra hoa ra trái mấy mươi bận. Tôi hiểu nhờ vậy mà bây giờ tôi luôn có sự cảm thông với những sinh linh khác. Mẹ dạy tôi giúp đỡ mọi người, như mẹ đã từng làm. Mẹ còn dạy tôi phải hy sinh bản thân và từ bỏ mọi ích kỷ vì những mục đích cao hơn. Tôi không làm được dù có lúc vì điều đó tôi đã chiến đấu và thật sự hoảng loạn. Nhờ mẹ tôi rút được bài học thương đau nhất về giá trị đích thực của tình người và điều đó có ý nghĩa với những người khác thế nào. Có thể mọi thứ bắt đầu bằng niềm tin và sự tử tế với chính mình.

Cậu nhỏ hơn tôi nhiều tuổi, tôi chứng kiến và nhớ gần hết những sự kiện liên quan đến cậu: chào đời, lớn lên, lúc bệnh, lúc vui, lúc bị đánh đòn, lúc không muốn gì, và không nghĩ ra mình thích gì. Cậu từng là thằng bé nhút nhát và mắt không ráo bao giờ, dễ xúc động, dễ tổn thương. Thế rồi bất chợt cậu lớn lên và bọc kín những thứ mềm yếu đó, cho vào rương. Cậu làm chủ cuộc đời mình trong những ngày tự thân đi học, đi làm, và sống độc lập ở một nơi xa lạ, nơi có thật nhiều cạnh tranh và thử thách. Bài học của cậu là học cách bước qua những yếu đuối chấp nhận va chạm chà xát. Chính những lần đau và những vết thương đã làm cậu mạnh mẽ và cứng cỏi. Cậu không thay đổi, vẫn nhiều tình cảm, đầy đủ yêu thương và cảm thông. Chỉ có lớp kính chịu lực bên ngoài đã vô cùng cứng cỏi và chắc chắn qua quá trình dài đốt nóng rồi làm nguội lạnh, lặp lại rồi lặp lại vượt hết mọi tầm mức chịu đựng. Tôi ngưỡng mộ điều đó ở cậu. Rèn luyện bài học này đã giúp tôi rất nhiều trong những quyết định và giai đoạn khó khăn trong đời.         

Và người nào đó cũng dạy tôi yêu. Yêu một người khi biết yêu bản thân mình đúng nghĩa. Yêu khi dám quay lại quá khứ và lôi đứa tôi trốn trong góc khuất ra ngoài, chải chuốt tóc tai, vuốt lại quần áo phẳng phiu; ngồi xuống xoa nhẹ những vết thương còn bầm tím chưa tan, rồi kể ra mọi tâm sự trong lòng. Lúc đó hơn khi nào hết tôi nhìn thấy tôi, của quá khứ được làm lành và tương lai nhiều hy vọng, tất cả ở ngay thực tại…

…Yêu khi chịu nhìn mình trong gương và nhận ra mỗi ngày mình đáng yêu hơn. Yêu khi dám cởi mở con người mình, làm quen với những người lạ, sẵn sàng lắng nghe học hỏi những bài học mới từ họ. Yêu khi dám kể câu chuyện sâu kín bên trong, những điều xấu xí tệ hại mà mình từng tâm niệm thà tươm máu để cố che dấu. Yêu khi cảm thấy rung rinh thích thú làm một việc gì đó một mình mà cảm thấy như làm cùng nhau. Mỗi một thách thức vượt qua là một thành quả của cả hai. Tôi chưa từng tưởng tượng ngày nào đó tôi nghĩ tới và thực hiện những điều khi yêu mới làm được như trên. Cuối cùng tôi biết yêu chứ không phải si mê -hay- thương cảm -hay- an phận bên cạnh một người nữa. Tôi tin tôi yêu đúng với chất con người mình và cũng nhờ vậy đón nhận tình yêu chân thành mãnh liệt cũng từ một người yêu tôi với chính con người của họ!