Niềm vui khi viết
Nguồn: duongtiemcan.com
Ngẫm lại mớ tài sản kha khá, tản mát theo tháng năm lăn lộn cõi đời, cảm nhận trên hết luôn là niềm vui khi viết. Cảm giác đó đúng nghĩa đen của từ “vui sướng”. Tôi thấy con chữ và câu văn mình dựng ra, từ không ra có, từ tứ phương tụ tề trên một trang giấy hay một văn bản máy tính, tất cả là một quần thể sáng tạo. Cái triết lý vô ảnh thành hữu ảnh đó với tôi nó trọng đại đến tận cấp độ con chữ, thậm chí dấu câu. Viết nên cảm xúc sau một cuốn phim, viết về một ngày đơn độc, viết ra nhức nhối cho một điều trăn trở, viết về những bất lực và tổn thương, hay viết vì bần thần với một nét đẹp đến ghi hằn vào trí nhớ. Tôi đã viết nhiều, và quên còn nhiều hơn nữa. Những trang viết trong đầu, dài dằng dặc tâm trí mà chưa bao giờ được đọc lại. Chúng biến chuyển trong cái tàn nhẫn của quên lãng, thành trăm nghìn vết xước không bao giờ lành lặn, chỉ khi đậm hơn, chỉ khi mờ đi, phủ kín và bao bọc cơ thể từ mặt bên trong.
Vì cái lý lẽ đơn giản như vậy, điều tôi viết ra dù nhấm nhem gam màu đau thương hay hạnh phúc, vẫn là một niềm vui chất chứa. Cả khi không hoàn toàn ưng ý hay vô cùng tâm đắc với một bài viết, tôi thân thương gọi đó là niềm vui của tôi, nó không bao giờ biến chất hay già đi. Nó không bao giờ phản bội người viết, cả khi họ phản bội chính mình.
Và nỗi đau khi viết
Có thể một người ngồi xuống và để mọi cảm xúc tung tỏa trên trang viết. Chúng tuôn chảy ào ạt. Hay chúng lờ lững cuộn trôi. Cũng có thể chúng ngẫu hứng đột ngột chuyển hướng như mấy dòng thác, khe suối và ghềnh nước. Thứ duy nhất không thể chối bỏ là sức sống, cái chuyển động từ bên trong ấy thật sự đáng sợ. Có gì trong dòng nước cảm xúc? Có những khoảnh sình lầy đen ngụt, ngâm ứ trong bao nhiêu ngần ấy mươi năm, chả khô cạn và cũng chẳng đủ nước bao giờ. Có hàng đống thứ vỡ nát và nóng chảy của hết thảy mọi yếu đuối và chịu đựng, phía sau xa lớp vỏ ngoài lạnh dày, giả tạo. Tôi là người viết đó, tôi xây chặn tất cả mấy dòng nước cảm xúc như mấy con đập thủy điện. Rồi rà soát và tước bỏ mọi vết tích quá khứ. Lấy hết cái chất cái thần để làm một dòng mới ‘tinh khiết’ và ‘ảo diệu’. Đúng, tôi sợ nói về gia đình chính mình, không dám tả thực mối quan hệ không tì vết giữa mẹ và cha, giữa cha và con, giữa con và mẹ. Không ai phản bội ai, không ai vô nhân tâm. Mọi người đã hết sức, hết mình vì những người khác trong gia đình đạo đức bình dân đó. Họ nghĩ là họ tin vậy và những người còn lại cũng tin vậy. Tôi viết bằng câu chuyện cảm xúc của một người mới, phát sinh từ dòng ‘nước’ mới, cả nỗi niềm cũng đẹp chất và cuốn hút mê hoặc, đọc ngang dọc đều thuận tai và tự nhiên, chỉ có sức sống đáng sợ lúc khởi nguồn đã bị tay tôi bóp nghẹt.
Cũng có thể một người ngồi xuống và suy ngẫm, rồi nhón nhén chạm mấy âm sắc đầu tiên, một chữ, một từ, một cánh hồng đêm hé nở, và trước khi kịp nhận ra, trang viết đã sực nức hương hồng. Cái ngây ngất đó cũng gây hoang mang không kém. Tôi rõ nỗi hoang mang tên nồng nàn hơn lòng bàn tay mình. Vì bao năm một cuộc tình, vì bao lâu một mình, vì khao khát được cảm tỏ một chữ yêu, mà viết mãi không ra. Hương vẫn nồng, chỉ có tôi không ngửi được, đậm đà bay mất hết, loanh quanh mãi lại giẫm nát cái bóng của chính mình. Tôi thành người góp nhặt từng con chữ, xếp đặt cẩn thận như chạm nhẹ mấy cánh hoa. Từng chút một, trang viết nối đuôi nhau tràn đầy, đủ vị cả, đậm đà và vừa vặn. Ý tứ và cảm xúc đã nặng chút mến thương. Có cả lửa sưởi sớm mùa đông nhiều gió, có run rẩy và xúc động, có thổn thức và những tiếng thở ngắn dài trong đêm. Nhưng có cẩn trọng mấy, bài viết vẫn có lỗi, chất ‘tôi lo sợ, tôi hoang mang’ không báo trước ẩn hiện đều đặn hơn trong vài khoảng hổng vô tình chừa sẵn giữ mấy dòng văn. Chỉ tôi biết đã đến lúc dứt đoạn, chia tay lối thơ tình lãng đãng này, tạm biệt hương và hồng. Mãi khi đi thật xa, tôi mới nhận ra những ngón tay mình đã bấu chặt mấy ngọn gai sắc-nhọn đến mức nào.
Nguồn: duongtiemcan.com
Và cũng có thể lắm, một người ngồi xuống mạnh tay phân đoạn, gom ý, chia câu. Rồi nắn nót vài dòng mở màn hoành tráng. Đẩy ngay anh vai chính thẳng vào ánh đèn công suất cao giữa sân khấu, giới thiệu không thiếu chỗ rổn rảng nào. Hứa hẹn cái bóng lớn dàn trải và sáng lạng đến tận cùng. Vậy mà đến hết phân khúc một đã mất điện. Anh vẫn diễn hết mình, độc thoại run rẩy như vẽ cuộc đời bi hài của anh. Nhưng có ai thấy được? Tất cả là bóng tối. Có còn ai ở đấy để nghe đâu! Cái bất lực đáng trách và đáng thẹn. Tôi có sự thấu cảm tuyệt đối với lối viết này. Dù gì cũng thật xấu mặt. Bắt đầu hào nhoáng thế làm gì? Ấn tượng ban đầu là ấn tượng trường tồn, nhưng chỉ khi có một hồi kết, tất cả mới thành hình… Điều gì để lại trong lòng người xem người nghe cuối cùng vẫn là con người chính chân nhất. Nỗ lực mở toạc đôi vai, dốc hết tâm sức vẫy vùng biến hóa, rồi sẽ cô đọng về lại cái lõi thật thà bên trong. Tôi đi tìm chính mình trong viết và nỗi đau khi viết. Trong những mất mát nhỏ li ti và trăm nghìn vết thương không có thật, trong giấu giếm và sợ hãi về thứ thực chất không thể động vào mình, cả trong hoang mang và tuyệt vọng của những điều ảo tưởng. Tôi nghiệm ra rằng tôi không bao giờ đúng là tôi ở đây, giờ này, nếu tôi từ chối nhìn nhận những con đường mình đã đi qua, những nơi chốn tôi đã nương náu, những cảm xúc mãnh liệt đủ làm tôi tái sinh. Có bao nhiêu lớp vỏ bọc ngoài, hình cuộn gai xoăn nhọn, lọt lòng từ cái đầu bay bổng và trái tim thèm khát tình yêu thương đúng cái nghĩa trần của nó. Hiểu thấu, cảm thông và chấp nhận những lựa chọn mình đã làm chính ra là bài bóc bỏ vỏ bọc hiệu quả nhưng cần nhiều dũng khí nhất. Tôi thành thật biết ơn bản thân mình đã viết bằng sự ngưỡng mộ và trân trọng những thái độ viết và phong cách viết ở trên.
Khi nguồn điện được kết nối, khi sự sống lại bắt đầu, từ một đôi mắt, một ánh nhìn, một cái chạm, từ một luồng sinh khí thật thụ, anh vẫn say sưa kể câu chuyện đời mình, bằng chính cơ thể và tâm hồn anh. Bất chợt anh phát hiện khán giả vẫn ngồi đầy rạp, sân khấu cuộc đời còn dành một suất cho con người trần và chân nhất mang tên anh…
Mong bạn vẫn đang ở cùng tôi. Khi có dịp thế này, đọc một bài viết làm mình lung lay trong lòng, tôi hay ngồi vuốt ve từng giây phút trải nghiệm quá khứ trong tư cách một người viết, người thực hành một môn nghệ thuật. Thể như đưa tay vuốt một ả mèo xù đáng yêu vậy. Dù rằng chúng riêng tư và đau đớn, nâng niu chúng như những thực thể sống động có thể mở toang những cảm xúc dịu lạ, có thể hàn gắn những gãy khúc vô hình, có khi còn khoác lên chúng ta một cái nhìn tự tin và vị tha với chính con người mình.
Thế tôi lại tiếp tục viết nhé, viết cho niềm vui sướng, chỉ còn tí nỗi đau bé như nửa hạt sương đêm nhấp nháy ánh sao. Trời gần về sáng.
ĐƯỜNG TIỆM CẬN 